Pırlantanın Külahı - Pavillion
Kalın kesim, ince kesim, kötü taş, iyi taş, aydınlık taş, karanlık taş, civelek(albenisi yüksek) taş, donuk taş… Bu ifadeleri gündelik hayatta pek fazla duymuşuzdur. Peki neden kaynaklandığı biliyor muyuz? Pırlantanın renginden mi yoksa berraklığından mı yoksa karatından mı? Hayır, hiçbirinden değil. Tahmin edebileceğiniz gibi farklı bir C’den kaynaklanıyor. O da ‘Cut’ yani Kesim.
Pırlanta neden etkileyicidir? Beyaz renginden mi yoksa içinin temizliğinden mi? Her ikisi de değil. Tabii ki ışıltısından... Tektaş yüzüğün en göz alıcı tarafı yüzükteki taşın parlaklığı ve cazibesidir. Bu cazibeyi ve parlaklığı saplayan ise C’lerin en önemlisi olan kesimdir.
Uluslar arası sertifikalarda kesim iki ya da üç kısımda incelenir. Proportions (Ölçü oranları), Symmetry ( Simetri ) ve Polish ( Cila kalitesi). Bizim konumuz olan külah ise Proportions bölümünün altında incelenir.
Bir pırlantaya hayat veren, taçtan giren ışığın pırlantanın içinden kırılarak tekrar taçtan çıkmasını sağlayan külahtır. Bundan dolayı külah hayati bir önem taşır.
Eğer külah çok derin kesilmişse ( yüzde 45.5 ve üstü ) pırlanta karanlık görünecektir. Çünkü ışığın büyük kısmı külahtan aşağıya doğru kaybolacaktır. Bu tip taşlara ‘dead stone’ tam Türkçe tercümesi ‘ölü taş’ denir. Eğer külah çok alçak kesilmişse ( yüzde 42 ve altı ) o zaman, kemerin yansıması pırlantanın içinde halka gibi görünecektir. Beyaz halka gözü rahatsız edecektir. Bu halkaya teknik literatürde ‘fish eye effect’ yani ‘ balık gözü efekti’ denir.
.png)
Standart bir külahın ölçüsü yüzde 43 ile yüzde 45 arasında değişir. Bu yüzde oranları kemerin milimetrik ölçüsünün yüzde 100 olduğu kabul edilerek verilen tahmini değerlerdir. Bunu tahmin edebilmenin en iyi yolu, pırlantanın tablasından külah dibine doğru lup ile bakmaktır.
Külah dibinde görülen karanlık ne kadar büyük ise külah o kadar derin kesilmiştir. Bu karanlığın ortaya çıkış sebebi ise tablanın gölgesinin külahın dibinde yansımasıdır. Okurken kafanızın karıştığına eminim. Ancak bir pırlantaya bakabilirseniz anlattıklarım hemen açıklığa kavuşacaktır.
Külahta görülen simetri problemleri ise şunlardır: Külah derinliğinin her yerde aynı olmaması; bazı yerlerde külahın daha dipli bazı bölümlerde ise alçak olması. Külah ucunun pırlantanın tam merkezinde olmaması; sağa ya da sola yanaşık olması. Külah yıldızı fasetlerinin boylarının eşit olmaması; bazı fasetlerin diğerlerine göre büyük olması. Alt yarım fasetlerini ayıran çizginin kemere dik inmemesi.
Külahı incelemek uzun süreler alır. Pırlantanın önemsizmiş gibi görünen yeri olsa da, aslında hayat külahtadır.
IDL, İSTANBUL
Bu makalede cevaplandırılan sorular :
Pırlantanın külahı neden önemlidir ?, Pırlanta neden karanlık görünür ?, Balık gözü efekti ne demektir?, Standart külahın ölçüsü nedir ?, Külahta görülen simetri problemleri nelerdir ?